Aminokwasy - wszystko, co warto o nich wiedzieć

Aminokwasy to związki organiczne, czyli związki pochodzące od organizmów żywych. Ich nazwa pochodzi od pełnego określenia chemicznego - kwas α-amino karboksylowy. W zależności od typu, aminokwasy pełnią różne funkcje w organizmie człowieka. Najważniejszą z nich jest funkcja budulcowa. Co jeszcze warto wiedzieć o aminokwasach?

Aminokwasy ile ich jest?

Aminokwasy można podzielić przede wszystkim na białkowe i niebiałkowe. Tych pierwszych jest 20, zaś tych drugich ponad 300. Same aminokwasy białkowe dzielimy także na endogenne - jest ich 12 oraz egzogenne - jest ich 8. 

Aminokwasy podział

Aminokwasy dzieli się przede wszystkim na aminokwasy białkowe i niebiałkowe. Pierwsze z nich klasyfikowane są również z uwzględnieniem trzech istotnych kryteriów, czyli:

  • możliwości wytwarzania aminokwasu przez organizm, bądź konieczność dostarczania go wraz z pożywieniem - aminokwasy egzogenne, endogenne i warunkowo niezbędne, 
  • budowy łańcucha bocznego aminokwasu - hydrofobowe (niepolarne) oraz hydrofilowe (polarne),
  • możliwego końcowego produktu metabolizmu -
  • glukogenne i katogenne. 

Aminokwasy białkowe

Aminokwasy białkowe to podstawowy składnik białek budujących nasz organizm. Są one niezbędne, aby mógł on prawidłowo funkcjonować. Stanowią także doskonałe źródło energii potrzebnej do życia. Aminokwasy odpowiadają za gospodarkę hormonalną organizmu oraz regenerację komórek. Biorą również udział w procesie metabolizmu węglowodanów i tłuszczów. Wyróżniamy 20 aminokwasów białkowych, w tym między innymi alaninę, cysteinę, kwas asparaginowy, kwas glutaminowy, fenyloalaninę, glicynę i lizynę. 

Aminokwasy egzogenne

Aminokwasy egzogenne są związkami organicznymi niezbędnymi do życia. Podstawową cechą tych aminokwasów jest fakt, że nasz organizm nie jest w stanie samodzielnie ich wyprodukować, dlatego muszą one zostać dostarczone wraz z pożywieniem. Wyróżniamy 8 aminokwasów egzogennych:

  • lizyna - aminokwas odpornościowy i przeciwwirusowy,
  • metionina - aminokwas regulujący wytwarzanie hormonu wzrostu,
  • treonina - aminokwas odpowiedzialny za nawilżenie skóry oraz prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, 
  • leucyna - aminokwas obniżający poziom kortyzolu i przyspieszający wzrost masy mięśniowej, 
  • izoleucyna - aminokwas budujący tkankę mięśniową, 
  • walina - aminokwas, który redukuje nadmiar tkanki tłuszczowej i buduje tkankę mięśniową,
  • tryptofan - aminokwas odpowiadający za zdrowy sen i dobre samopoczucie, 
  • fenyloalanina - aminokwas działający na układ hormonalny. 

Często do grupy aminokwasów egzogennych zalicza się także histydynę - aminokwas w niewielkiej ilości produkowany przez organizm, który należy jednak dostarczyć mu również z pożywieniem. 

Aminokwasy endogenne

Aminokwasy endogenne to związki, które organizm jest w stanie wytworzyć samodzielnie. Zaliczamy do nich:

  • glicynę - pomocną przy leczeniu zapalenia stawów, cukrzycy, niewydolności nerek oraz serca, a także wrzodów żołądka,
  • alaninę - odpowiadającą za stały transport glukozy do czerwonych krwinek i mózgu, 
  • argininę - wspomagającą aktywność fizyczną, opróżniającą proces starzenia się, przyspieszającą gojenie się ran, ułatwiającą transport składników odżywczych do tkanki mięśniowej, 
  • kwas asparaginowy - poprawiający koncentrację i sprawność umysłową,
  • kwas glutaminowy - poprawiający pamięć, wspierający trawienie, minimalizujący zmęczenie,
  • prolinę - poprawiającą wygląd skóry poprzez zwiększenie jej elastyczności, 
  • hydroksyprolinę - odpowiedzialną za prawidłowe funkcjonowanie tkanki łącznej, 
  • serynę - wspierającą układ immunologiczny oraz pracę neuronów. 

Możemy wyróżnić również aminokwasy półegzogenne (względnie egzogenne), czyli syntetyzowane przez człowieka z innych aminokwasów egzogennych. Zaliczamy do nich tyrozynę oraz cysteinę. 

Aminokwasy u człowieka - jaką pełnią rolę

Aminokwasy biorą udział w produkcji hormonów, płynów ustrojowych, enzymów i neuroprzekaźników. Odgrywają niezwykle ważną rolę w procesach funkcjonowania układu nerwowego. Wpływają na nastrój i łagodzą skutki picia alkoholu oraz palenia papierosów. Wspomagają także regenerację uszkodzonej skóry, mięśni i innych komórek ciała. Wykorzystywane są również jako źródło energii w przypadku osób, które uprawiają intensywne ćwiczenia fizyczne. 

Aminokwasy w kosmetyce

Ze względu na swoje właściwości regenerujące, przeciwstarzeniowe i nawilżające aminokwasy wykorzystywane są także w kosmetyce. Dzięki nim możliwe jest uzupełnienie niedoborów wody w komórkach skóry, a także jej efektowne rozświetlenie. Aminokwasy zmiękczają i uelastyczniają naskórek, zapobiegając efektom starzenia się. Wzmacniają zatem skórę, chroniąc ją przed przesuszeniem oraz przedwczesnym powstawaniem zmarszczek. 

Aminokwasy jakie są przydatne podczas treningów?

Podczas intensywnych treningów fizycznych poleca się przede wszystkim przyjmowanie aminokwasów egzogennych rozgałęzionych, czyli leucyny, waliny oraz izoleucyny. Ich działanie polega bowiem na przyspieszeniu regeneracji mięśni, zmniejszeniu uczucia zmęczenia, blokowaniu katabolizmu oraz budowaniu masy mięśniowej. 

Aminokwasy kiedy przyjmować?

Aminokwasy, które przyjmowane są w celu zwiększenia wydolności organizmu i masy mięśniowej można przyjmować zarówno przed, w trakcie, jak i po treningu. Przyjmowane przed nim zapewnią organizmowi odpowiednią ilość energii podczas wykonywania ćwiczeń, z kolei przyjęte w trakcie będą wspierały mięśnie na bieżąco. Przyjmowanie aminokwasów poleca się także osobom cierpiącym na nadciśnienie, choroby serca oraz choroby układu nerwowego. 

Komentarze (0)

Brak komentarzy w tym momencie.

Nowy komentarz

Odpowiadasz na komentarz

Loading...