Fitosterole - czym są, działanie, właściwości

Problem zbyt wysokiego poziomu cholesterolu stopniowo dotyka coraz więcej osób. Można już właściwie mówić o chorobie cywilizacyjnej związanej m.in. z nadmiernym otłuszczeniem organizmu, w tym i narządów wewnętrznych. Tym usilniej poszukuje się wszelkich substancji, które mogą zmniejszyć poziom cholesterolu, a przy tym przynieść wiele dodatkowych korzyści organizmowi. Do takich substancji, których działanie obejmuje szereg różnych procesów zachodzących w organizmie, należą fitosterole.

Fitosterole roślinne - czym są?

Sama nazwa \"fitosterol\" przywodzi na myśl cholesterol. Skojarzenie to nie jest bez podstaw, ponieważ fitosterole są związkami o bardzo podobnej budowie oraz funkcjach do cholesterolu. Główna różnica polega na tym, że fitosterole występują wyłącznie w świecie roślinnym. O ile zatem organizmy ludzi i zwierząt produkują cholesterol, o tyle fitosterole mogą być dostarczanie wyłącznie z pożywieniem. Nieco inaczej sytuacja przedstawia się z kolei z roślinami, ponieważ fitosterole są elementem budulcowym ich błon komórkowych. Odpowiadają za utwardzenie ich struktury.

Fitosterole można podzielić na sterole - posiadające wiązania nienasycone w cząsteczce, a także na stanole, które wszystkie wiązania mają nasycone. W roślinach znacznie częściej występują te pierwsze, podczas gdy stanole to zaledwie 10% wszystkich fitosteroli. Sama grupa natomiast liczy sobie ponad 40 różnych substancji, przy czym najbardziej znane i powszechne są β-sitosterol, kampesterol i stigmasterol. Ten pierwszy niemal w połowie stanowi element diety człowieka spośród wszystkich fitosteroli.

Fitosterole - działanie

Za jedną z najważniejszych właściwości fitosteroli uważa się ich wpływ na układ sercowo-naczyniowy w organizmie człowieka. Spożywane w odpowiednich ilościach, odpowiadają za znaczące obniżenie cholesterolu całkowitego oraz złego cholesterolu LDL. Jest to możliwe, ponieważ fitosterole mają budowę bardzo podobną do cholesterolu, co oznacza, że mogą zajmować jego miejsce w micelach, czyli cząstkach, dzięki którym w jelitach jest wchłaniany cholesterol. Tym samym fitosterole hamują wchłanianie cholesterolu w przewodzie pokarmowym, a także zwiększają jego wydalanie z organizmu. Same natomiast są absorbowane do krwiobiegu w niewielkim stopniu.

Fitosterole wykazują również działanie przeciwnowotworowe głównie dzięki temu, że wpływają na wiele procesów mogących prowadzić do rozwoju komórek nowotworowych czy też ich namnażania się. Co więcej, wywołują apoptozę, czyli śmierć komórki, która nie odbywa się naturalnie w przypadku komórek rakowych. Fitosterole na prostatę są bardzo związkiem, ponieważ powstrzymują rozwój nowotworu prostaty, jednak na tym nie kończy się ich dobroczynne działanie. Zmniejszają przerost prostaty, łagodzą trudności z oddawaniem moczu, zwiększają przepływ przez cewkę moczową i zmniejszają objętość moczu, który zalega w pęcherzu po wydalaniu. β-sitosterol natomiast zatrzymuje wzrost i przerzuty raka piersi, powstrzymuje rozwój raka okrężnicy, a także zmniejsza ryzyko zachorowania n raka żołądka.

Fitosterole bardzo dobrze hamują również powstawanie wolnych rodników, a także działają przeciwzapalnie i przeciwutleniająco. Dzięki ograniczaniu stanów zapalnych mogą łagodzić przebieg chorób autoimmunologicznych w tym reumatoidalnego zapalenia stawów oraz łuszczycy.

Fitosterole w kosmetyce zastosowanie znalazły głównie dzięki wzmacnianiu bariery naskórkowej, hamowaniu utraty wody przez płytsze i głębsze warstwy skóry, a także działanie ochronne i nawilżające. Nie bez znaczenia są również właściwości regenerujące, kojące, przeciwzapalne, przeciwalergiczne, które poprawiają stan skóry. Działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybowe natomiast ułatwia pozbycie się wielu schorzeń dermatologicznych. Równie pożądane w kosmetyce są zdolności fitosteroli do stymulowania syntezy kolagenu, który odpowiada m.in. za napięcie skóry.

Fitosterole - w czym je znaleźć

Fitosterole można z powodzeniem włączyć w codzienną dietę, o ile ta jest bogata w rośliny. Najbogatszym źródłem tych substancji są bez wątpienia oleje roślinne, jednak równie korzystne jest spożywanie nasion sezamu, kiełków pszenicy, orzechów włoskich, ziemnych i laskowych, migdałów, nasion roślin strączkowych i przetworów zbożowych. Wprowadzenie tych produktów do codziennej diety pozwoli na korzystanie ze wszystkich właściwości fitosteroli.