Mangan i jego funkcje w organizmie

Mangan to pierwiastek o ogromnym znaczeniu dla organizmu. Przede wszystkim wpływa na wiele procesów zachodzących w organizmie człowieka, jednak największy jego wpływ zdecydowanie dotyczy układu nerwowego i kości. Jednakże również w zakresie libido czy sprawności seksualnej mangan okazuje się bardzo ważnym składnikiem codziennej diety. Z tych powodów mangan powinien być dostarczany w codziennej diecie w ilościach wystarczających, ale nie nadmiernych, bo jego nadmiar również może wiązać się z negatywnymi skutkami.

Mangan - właściwości

Mangan jest pierwiastkiem obecnym w organizmie człowieka w centrach reaktywności wielu enzymów. Jest również jednym z niezbędnych do życia mikroelementów. Oznacza to, że jego wpływ na procesy zachodzące w organizmie warunkuje jego prawidłowe funkcjonowanie. W przeciwieństwie do niektórych mikroelementów, w przypadku manganu ważne jest, by jego poziom był odpowiedni, czyli nie za wysoki i nie za mały. Jego nadmiar bowiem prowadzi do poważnych chorób, w tym schizofrenii, demencji, a także pogłębienia choroby Parkinsona. Co więcej, prowadzi również do halucynacji, drżenia kończyn, zaburzeń neurologicznych, bezsenności i drażliwości. Może także ograniczyć przyswajanie innych składników odżywczych, m.in. żelaza, cynku, magnezu, wapnia i miedzi.

Mangan jest pierwiastkiem, który wchodzi w skład wielu tkanek, w tym w nerkach, mózgowiu, trzustce i wątrobie. Jest również składnikiem wielu enzymów biorących udział w procesie trawienia i wchłaniania węglowodanów, białek oraz tłuszczów.

Mangan - funkcje

Mangan to przede wszystkim gwarancja właściwej budowy kości, w tym zapobieganie osteoporozie, a także pewność prawidłowej pracy układu nerwowego i mózgu. Poprawia pamięć, zmniejsza pobudliwość i zwiększa koncentrację. Z uwagi na wpływ manganu na układ nerwowy, często jest stosowany jako wsparcie leczenia schizofrenii. Jest również bardzo ważny z uwagi na swój wpływ w wytwarzaniu hormonów tarczycy.

W zakresie układu krwionośnego istoty jest wpływ manganu na produkcję czerwonych krwinek. Ułatwia również wchłanianie żelaza, co ma wpływ na zapobieganie anemii. Dodatkowo mangan bierze pośrednio udział w syntezie białek i kwasów, a także ułatwia wchłanianie innych substancji odżywczych, w tym witaminy C i witamin z grupy B.

Mangan jest pierwiastkiem, który ogólnie wzmacnia organizm, a do tego pomaga w walce ze zmęczeniem i poprawia odruchy mięśniowe. Udowodniono również jego pozytywny wpływ na libido i sprawność seksualną.

Mangan - występowanie

Mangan nie występuje zbyt często w diecie, jeśli nie jest ona świadomie zbilansowana. Jego największe ilości można odnaleźć w goździkach, produktach zbożowych pełnoziarnistych, płatkach owsianych, nasionach roślin strączkowych. Występuje również stosunkowo licznie w owocach morza, kaszy gryczanej, orzechach, a także w tofu.

Spośród warzyw zdecydowanie najwięcej manganu zawiera korzeń pietruszki, jarmuż, kalafior, buraki i szpinak. Znaczne jego ilości zawierają również ziarna słonecznika. Z owoców natomiast najlepszym źródłem manganu są morele i ananasy.

Mangan w mniejszych ilościach występuje również w pestkach dyni, gorzkiej czekoladzie, ryżu brązowym, czarnej i zielonej herbacie i kakao.

Mangan do czego potrzebny?

Mangan jest jednym z wielu pierwiastków niezbędnych człowiekowi do prawidłowego funkcjonowania. Bierze udział w syntezie wielu enzymów, takich jak peptydazy, arginazy czy karboksylazy. Odpowiada także za metabolizm białek, węglowodanów i tłuszczy, co oznacza, że stanowi niezwykle istotny czynnik w przemianach energetycznych. Aktywuje również enzymy, dzięki którym możemy przyswajać witaminy, na przykład te z grupy B, witaminę C, E i biotynę. Mangan wspomaga usuwanie zbędnych produktów przemiany materii i przyspiesza syntezę cholesterolu. Ma także ogromny wpływ na funkcjonowanie całego układu nerwowego oraz mózgu. Właśnie dlatego bardzo często towarzyszy magnezowi i lecytynie w licznych suplementach diety, które wspomagają pracę umysłową. Poza tym to właśnie mózg obok wątroby, nerek, trzustki i kości zawiera w sobie największą ilość manganu. Pierwiastek ten wpływa korzystnie na pracę mięśni. Wraz z cynkiem dba także o prawidłowy rozwój i wzrost organizmu. Reguluje również przemianę hormonów produkowanych w tarczycy. Ma kluczowe znaczenie dla procesu mineralizacji kości, dlatego odpowiada za ich twardość i odporność na złamania. Mangan wzmacnia tkankę łączną, czym przyczynia się do sprawnego działania naszych stawów. Jest także jednym z bardziej istotnych czynników obronnych w walce z wolnymi rodnikami, bowiem hamuje ich namnażanie w organizmie. Mangan ma bezpośredni wpływ na rozrodczość, gdyż poprawia płodność oraz libido. Z kolei na etapie życia płodowego odpowiada za kształtowanie narządu słuchu u płodu. 

Mangan - objawy niedoboru

Uważa się, że minimalne dzienne spożycie tego pierwiastka powinno wynosić ok. 1 mg, jednak lekarze zalecają, by dzieci do pierwszego roku spożywały go w ilościach 0,3-1 mg, dzieci do lat dziesięciu - 1-3 mg, a młodzież i dorośli 2,5-5 mg dziennie.

Niedobór manganu bywa bardzo bolesny w skutkach, bowiem jest powodem opóźnienia rozwoju fizycznego, zaburzeń układu nerwowego, a także spadku libido czy zmniejszenia płodności. Stosunkowo młode jest przekonanie, że może również zwiększać ryzyko wystąpienia padaczki.

Do najczęstszych objawów niedoboru manganu należą:

• sucha, popękana skóra, wypadające włosy, rozdwojone końcówki i słabe paznokcie,
• nieprawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, w tym stany niepokoju, zmęczenie czy zniechęcenie,
• dysfunkcje układu kostnego, na które składają się zahamowanie wzrostu, deformacje kości, bóle stawów, zaburzenia koordynacji ruchów,
• pogorszenie słuchu,
• zmniejszenie libido i sprawności seksualnej, a nawet niepłodność.

Antykoncepcja hormonalna wpływa na zahamowanie wchłaniania manganu, dlatego może być przyczyną jego niedoboru. Ważne jest jednak, by przed podjęciem zewnętrznej suplementacji sprawdzić poziom manganu w organizmie.