Mięta pieprzowa - zastosowanie, przeciwwskazania, właściwości

Mięta pieprzowa jest jednym z najbardziej znanych ziół w lecznictwie i przemyśle kosmetycznym, a także w kuchni. Jej zastosowania są bardzo szerokie. Dodawana jest do past do zębów czy płynów do płukania ust, jest sposobem na radzenie sobie z różnymi dolegliwościami, a w kuchni podkreśla smak potraw czy nawet samej wody. Zapewnia zdrowie i orzeźwienie, a przy tym może być hodowana nawet w doniczce w niewielkim mieszkaniu. Wymaga niewiele do obfitego wzrostu, a daje ogromne możliwości wykorzystania.

Mięta pieprzowa - skład i właściwości

Mięta pieprzowa to przede wszystkim olejek miętowy, który odpowiada za niepowtarzalny, łatwo rozpoznawalny zapach. To on odpowiada również za poczucie orzeźwienia zarówno w kosmetykach do higieny jamy ustnej, jak również w kuchni. Jednakże na olejku nie kończy się skład tej rośliny. Zawiera również kwas askorbinowy, witaminy C i A, karoten, rutynę, a także żelazo, wapń, potas i magnez. Dzięki temu mięta pieprzowa pomocna jest w wielu problemach zdrowotnych. Dolegliwości układu pokarmowego czy nawet zwyczajny katar - w obu tych przypadkach mięta pieprzowa sprawdzi się wręcz doskonale.

Wyjątkową właściwością mięty pieprzowej jest fakt, że w przemyśle wykorzystuje się całą roślinę, czyli ziele, liście, a także mentol, który uzyskuje się z olejku z mięty pieprzowej dzięki wymrażaniu.

Mięta pieprzowa - herbata do picia i inhalacji

W ziołolecznictwie mięta pieprzowa stosowana jest głównie jako napar, który spożywa się nawet do kilku razy dziennie. Jest polecana szczególnie w dolegliwościach układu pokarmowego. Już w medycynie ludowej liście mięty pieprzowej i olejek miętowy stosowało się w zaburzeniach trawienia (nudnościach, niestrawności), w bólach żołądka oraz kolkach jelitowych. Współcześnie natomiast doceniono działanie tej rośliny również w skurczach górnego odcinka przewodu pokarmowego i dróg żółciowych, bowiem wykazuje działanie rozkurczowe i obniża napięcie mięśni gładkich. Na tym jednak nie kończy się znaczenie mięty pieprzowej dla układu pokarmowego. Przywraca ona prawidłowe ruchy perystaltyczne jelit i ułatwia odejście gazów, dzięki czemu zapobiega wzdęciom. Jej wpływ na zwiększenie ilości soku żołądkowego z kolei pomaga w niestrawności.

Przetwory z liści mięty pieprzowej stosowane są w schorzeniach wątroby, zapaleniu pęcherzyka żółciowego i w lekkiej niewydolności wątroby. Z tego powodu jest zalecana jako wsparcie rekonwalescencji po przebytym zapaleniu wątroby i pomocniczo w kamicy żółciowej. Jest to jednak wyłącznie sposób na wsparcie właściwego leczenia, nie zaś sama terapia.

Mięta pieprzowa - olejek o specjalnym działaniu

Olejek z mięty pieprzowej stosowany jest głównie ze względu na swoje właściwości eteryczne. Przydatny jest w nieżytach górnych dróg oddechowych i stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej. Stosowany zewnętrznie, szczególnie w obrębie piersi i nosa, jest dobrym wsparciem w leczeniu kataru, a także przy zapaleniu zatok czy łagodzenia objawów grypy i przeziębienia. Właściwości eteryczne olejku pomogą również w bólach głowy, w tym migrenowych, łagodząc dolegliwości.

Mniej znanym zastosowaniem olejku miętowego jest wykorzystywanie go w nerwobólach i bólach mięśniowych. Wcierany zewnętrznie w formie maści lub balsamu zmniejszy ból i pomoże w rozluźnieniu mięśni w przypadku ich nadmiernego napięcia.

Liście mięty w formie olejku czy balsamu mają również działanie przeciwświądowe, miejscowo znieczulające i przeciwzapalne. Dodatkowo wywołują uczucie chłodu, dlatego są idealnym rozwiązaniem w przebiegu ospy wietrznej. Ich zewnętrzne stosowanie może przyspieszyć gojenie się pęcherzy w opryszczce, a także zahamować jej aktywność. Działanie przeciwbakteryjne mięty pieprzowej z kolei obejmuje salmonellę, gronkowiec i kilka innych bakterii, co zawdzięcza głównie zawartości mentolu. Niektórzy badacze przypisują jej również aktywność wobec niektórych grzybów drożdżopodobnych i pleśniowych. 

Mięta pieprzowa na komary

Zapach mięty pieprzowej jest zazwyczaj postrzegany jako niezwykle przyjemny, jednak na komary działa odstraszająco. Charakterystyczna woń liści tej rośliny jest zatem w stanie ochronić naszą skórę przed ukąszeniami oraz ich skutkiem, czyli nieprzyjemnym swędzeniem. Aby wykorzystać odstraszającą moc mięty możemy pocierać jej liśćmi o powierzchnię skóry narażoną na ukąszenia lub zastosować wygodniejszą metodę - gotowy olejek eteryczny. Komary mają doskonale rozwinięty zmysł woni i są w stanie namierzyć swoją ofiarę z dużej odległości po zapachu między innymi kwasu mlekowego obecnego w pocie. Jeśli zatem na naszej skórze znajdzie się olejek eteryczny, ciepło ciała sprawi, że związki lotne zaczną unosić się wokół nas, a ich aromat zniechęci i odstraszy zbliżające się owady. Ponieważ mięta jest naturalna, w przeciwieństwie do chemicznych preparatów na komary nie spowoduje żadnych reakcji alergicznych i może być stosowana również u małych dzieci. 

Mięta pieprzowa z nasion - sadzenie

Chociaż uprawa mięty pieprzowej nie należy do trudnych i wymagających, to już wyhodowanie jej z nasion nie jest zadaniem najprostszym. Nasiona tej rośliny wysiewamy w marcu lub w kwietniu, najlepiej w skrzynce, gdyż wschodzą bardzo długo. Ponieważ wysiana mięta jest bardzo delikatna, podlewamy ją jedynie spryskiwaczem. Nasiona powinny być również wysiane płytko - maksymalnie 0,5 cm pod ziemią. Pierwsze siewki rośliny pojawiają się w czasie około 2 - 4 miesięcy. Później należy je delikatnie przepikować do doniczek, a wysadzić do ogrodu dopiero pod koniec lata. 

Przeciwwskazania - ciąża, dzieci i nie tylko

Mięta pieprzowa w ciąży może być spożywana wyłącznie w formie herbaty, natomiast nie ustalono górnej granicy ilości tego naparu na dobę, która byłaby bezpieczna dla płodu. Należy zatem zachować umiar, co nie zawsze jest łatwe, bo mięta pieprzowa jako jedna z nielicznych jest w stanie poradzić sobie ze wzdęciami czy porannymi nudnościami. Co więcej, ma działanie uspokajające i pomaga złagodzić uczucie niepokoju czy drażliwość będące udziałem przyszłych matek.

Olejek miętowy może być przedawkowany, dlatego rzadko jest stosowany samodzielnie. Podany doustnie w dużych dawkach może wywołać ból brzucha, wymioty i zachwianie równowagi czy zaburzenia snu. Do tego stosowanie zewnętrzne może być przyczyną podrażnienia i zaczerwienienia skóry, dlatego lepiej rozcieńczyć go np. oliwą w oliwek.

Po olejek nie powinny sięgać kobiety w ciąży z uwagi na ryzyko przedawkowania, a także wskazane jest zachowanie ostrożności w przypadku osób starszych i dzieci. Podawany doustnie czy stosowany zewnętrznie może wiązać się dla tej grupy z ryzykiem skutków ubocznych, w tym nawet skurczu krtani i oskrzeli.

Napar z mięty pieprzowej wydaje się tym samym znacznie bardziej bezpiecznym rozwiązaniem.