Selen - działanie, objawy niedoboru, występowanie

Selen to substancja niezwykle istotna dla każdego organizmu ludzkiego, bowiem warunkuje ona wiele istotnych funkcji i procesów. Na przykład odpowiada za to, aby tarczyca działała prawidłowo, czy też nasz układ immunologiczny radził sobie nawet z silniejszymi bakteriami i zagrożeniami. Jest to pierwiastek, który w przyrodzie znajdziemy jedynie w mikroskopijnych ilościach, dlatego też niekiedy jest zaliczany do mikroelementów. Rzadkość jego występowania sprawiła, że przed wiele lat nikt nie badał jego właściwości, które przecież są bardzo interesujące i nieco nawet niezwykłe.

Pełni ona bardzo ważną rolę, bowiem jego obecność jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania wielu enzymów. Pomaga w usuwaniu wolnych rodników, ale także i ochronie komórek oraz czerwonych krwinek przed toksycznym działaniem, które wykazują. Selen w niepodważalny sposób łagodzi ból, który towarzyszy zapaleniu stawów oraz pomaga w leczeniu depresji. Działania oraz funkcje, za które odpowiedzialny jest selen są więc bez wątpienia bardzo ważne. Z tego też powodu należy zadbać o prawidłowy jego poziom w naszym organizmie, gdyż niesie to ze sobą całą masę zalet.

Niedobór selenu

Jeśli chodzi o niedobór tego bardzo ważnego elementu dla naszego organizmu to należy wiedzieć, iż występuje on bardzo rzadko, najczęściej w przypadku poważnych zaburzeń we wchłanialności pokarmu z przewodu pokarmowego, żywieniu pozajelitowym czy stanu po usunięcia dużego fragmentu jelita cienkiego. Nie mniej jednak czasem może się to zdarzyć, chociaż w przypadku naszej typowej, polskiej diety byłoby to bardzo trudne. Typowymi objawami niewystarczającej ilości selenu w naszym organizmie są:

• niewydolność serca,
• nieprawidłowe funkcjonowanie tarczycy,
• łamliwość i utrata paznokci,
• nudności, wymioty, pocenie się,
• zaburzenia układu nerwowego,
• wypadanie włosów,
• nieprzyjemny oddech.

Należy jednak pamiętać, iż selenu nie można pod żadnym pozorem suplementować samodzielnie, bez konsultacji z lekarzem, po odpowiednich badaniach, bowiem jego duże stężenie może mieć niezwykle niebezpieczne skutki uboczne. Jego nadmiar z łatwością zwiększy zagrożenie ze strony różnego rodzaju chorób nowotworowych. Dlatego też tak ważne jest odpowiednio wczesne zareagowanie na ewentualne obserwacje, mogące wskazywać na niedobór tego jakże ważnego dla ludzkiego organizmu pierwiastka.

Selen za co odpowiada?

Chociaż selen jest w naszym ciele pierwiastkiem śladowym, to jego rola w funkcjonowaniu organizmu ludzkiego nie powinna pozostać niedocenioną. Selen wchodzi w skład białek enzymatycznych, które są niezwykle istotne w przebiegu wielu procesów biochemicznych. Bierze udział w reakcji utleniania i redukcji, co oznacza, że ma zdolność usuwania reaktywnych form tlenu, czyli również wolnych rodników. Jest zatem niezwykle ważną linią obrony w kontekście stresu oksydacyjnego i groźnej nierównowagi pomiędzy utleniaczami a przeciwutleniaczami. Szczególnie istotną rolę pełni selen w związku z funkcjonowaniem tarczycy. To właśnie ten narząd zawiera go najwięcej. Selen bierze udział w procesie odłączania jodu w hormonach tarczycy. W uproszeniu można powiedzieć, że stanowi również niezbędny element obrony tarczycy przed uszkodzeniem jej komórek, a co za tym idzie odpowiada za wydolność całego organu. Ponieważ stres oksydacyjny zagraża tarczycy w szczególności przy niedoborze selenu i jodu, widoczny jest wyraźny wzrost zachorowań na choroby tego narządu zwłaszcza wśród kobiet, które nie utrzymują podaży tych pierwiastków na odpowiednim poziomie. Selen ma znaczenie również w kontekście płodności. Badania wykazały, że osoby z niedoborami tego pierwiastka znacznie częściej miały do czynienia z poronieniem czy porodem przedwczesnym. Selen jest istotny także z punktu widzenia ogólnej odporności organizmu, gdyż gromadzi się w limfocytach, neutrofilach oraz makrofagach, przez co prowadzi do pobudzenia reakcji immunologicznych. 

Występowanie selenu 

Zapewne zastanawiacie się, gdzie znaleźć odpowiednią ilość selenu bez dodatkowej suplementacji. Otóż najbogatszym źródłem tego składnika są orzechy brazylijskie, choć z powodzeniem można zaspokoić swoje dzienne zapotrzebowanie łososiem lub tuńczykiem, czyli rodzajami ryb coraz bardziej popularnymi w naszym kraju. Poza tym dużą ilość selenu wykazują także nerki, podroby, czy żywność pochodzenia morskiego, a zatem panujące na salonach owoce morze także świetnie sprawdzą się w tej  roli, jaką jest uzupełnienie selenu w sposób naturalny, choć oczywiście nie każdego stać na tego typu żywienie.

Jeżeli bardziej od ryb cenisz sobie mięso, to z czystym sumieniem możesz pokusić się o wołowinę lub filet z indyka, które w stu gramach produktu pokrywają bardzo dużą część, bowiem aż pięćdziesiąt procent dziennego zapotrzebowania organizmu ludzkiego na selen. Jedno jajko wraz z kromkami pieczywa także w pewien sposób sprosta wyzwaniu, jakim jest zapewnienie odpowiedniej ilości selenu dla organizmu. Także ryż jest dobrym jego źródłem, bowiem w każdych stu gramach znajduje się aż piętnaście procent dobowego zapotrzebowania na ten pierwiastek.