Chrom

Chrom to substancja chemiczna, jeden z pierwiastków śladowych występujących w przyrodzie. Stanowi niezbędny element prawidłowego funkcjonowania organizmu - może poprawiać wrażliwość na insulinę, wpływać na metabolizm białek, węglowodanów i lipidów. Choć ludzie potrzebują relatywnie małych ilości chromu, codzienna dieta zazwyczaj nie pokrywa wymaganego zapotrzebowania - a wtedy pojawiają się problemy. Dlaczego warto zadbać o odpowiedni poziom chromu?

Chrom - jakie ma właściwości?

Chrom występuje najczęściej w dwóch głównych postaciach Cr(III) i Cr(VI). Najważniejsza jest pierwsza z nich - łatwo przenika przez błony komórkowe, ulega szybkiej dystrybucji w organizmie i - co najważniejsze, jest bezpieczna. Niestety, biodostępność jest niewielka ze względu na słabą absorpcję w przewodzie pokarmowym - ilość wchłanianego chromu w jelitach jest bardzo niska (szacuje się, że to ok. 2,5% spożytego pierwiastka).

Chrom występuje naturalnie w żywności, mowa przede wszystkim o drożdżach, grzybach, orzechach, szparagach i produktach pełnoziarnistych (np. otręby, mąka razowa, kasza). Niestety, są to raczej śladowe ilości.

Na dostępność chromu wpływa dodatkowo wiele innych składników pokarmowych. Do korzystnych, zwiększających wchłanialność należą przede wszystkim związki chelatujące cynk (m.in. witamina C, niacyna, aminokwasy). Proces ograniczają za to fityniany (składniki ziaren zbóż i nasion strączkowych), preparaty zawierające węglan wapnia czy związki fosforowe (zawarte m.in. produktach wysoko przetworzonych i napojach gazowanych).

Chrom - działanie na organizm

Chrom znany jest z kilku podstawowych funkcji - wchodzi w skład ważnych enzymów i stymuluje ich działanie. Spektrum działania pierwiastka obejmuje jednak więcej właściwości. Wśród najważniejszych należy wymienić:

• zdolność do pobudzania aktywności trzustki
• stabilizację struktury kwasów rybonukleinowych (RNA) 
• zwiększanie skuteczność działania insuliny

Według naukowców, chrom bierze udział w przemianie białek i lipidów, znacząco wpływa na proces krzepnięcia krwi oraz metabolizmu glukozy. 

Badania wykazały pozytywny wpływ suplementacji chromu na poprawę funkcji kognitywnych u osób z chorobą Alzheimera, dlatego uważa się, że może mieć znaczenie ochronne i zapobiegać rozwojowi innych chorób neurodegeneracyjnych. 

Chrom a odchudzanie

Dane pochodzące z wieloletnich badań na temat chromu wskazują, że pierwiastek bierze udział w procesach regulacji apetytu i łaknienia, a także zmniejsza masę tkanki tłuszczowej, przy jednoczesnym wzroście masy beztłuszczowej. W jednym z niewielkich badań zaobserwowano możliwe korzyści u osób cierpiących na zaburzenia związane z kompulsywnymi napadami objadania.

Reakcja na chrom zależy jednak od wielu czynników, a jej mechanizm nie jest do końca znany. Pierwiastek powinien stanowić jeden z elementów wsparcia dla kompleksowego działania, obejmującego zmianę nawyków żywieniowych i aktywność fizyczną. 

Niedobory chromu w organizmie

Do utraty i zmniejszenia przyswajania chromu przyczynia się wiele czynników, wśród których najczęściej pojawiają się błędy dietetyczne - spożywanie potraw o dużej zawartości cukrów prostych, tłuszczy lub żywności wysoko przetworzonej. Niedobór objawia się poprzez kilka symptomów:

• neuropatie obwodowe (głównie odrętwienie i mrowienie palców rąk i nóg)
• bóle głowy o umiarkowanym i dużym nasileniu
• przewlekłe zmęczenie i apatia
• rozdrażnienie
• zaburzenia koordynacji ruchu

I wywołuje wiele nieprzyjemnych skutków:

• nerwowość
• depresja
• stany lękowe
• problemy z metabolizmem

Udowodniono, że ilość zatrzymywanego chromu jest większa u osób młodszych i maleje wraz z wiekiem, podnosząc ryzyko zagrożenia chorobami sercowo - naczyniowymi i cukrzycą typu 2. 

Chrom - dawkowanie

Chrom można znaleźć w wielu różnych preparatach - od środków jednoskładnikowych po kompleksowe produkty wielowitaminowe i suplementy diety. 

Zapotrzebowanie na chrom wzrasta w warunkach wzmożonego stresu, przemęczenia lub w konsekwencji niedoboru substancji odżywczych. To wynik naturalnej reakcji organizmu, do której dochodzi na skutek mobilizacji rezerw chromu i wzmożonego wydalania pierwiastka. Sytuację można często zaobserwować u osób żyjących pod presją lub uprawiających sport. 

Warto zadbać o odpowiedni poziom chromu - dzienne zapotrzebowanie szacowane jest na 25 mcg dla kobiet i 35 mcg dziennie dla mężczyzn, co zabezpiecza przed wystąpieniem deficytów. Jednak po 50. roku życia zalecane spożycie zmniejsza się do 30 mcg/dobę dla mężczyzn i 20 mcg/dobę dla kobiet.

W wielu przypadkach nawet najlepiej zbilansowana dieta nie jest w stanie pokryć zapotrzebowania. W razie podejrzenia niedoboru warto reagować szybko, by uniknąć nieprzyjemnych skutków - to przecież nic trudnego.