Suplementy diety w trosce o stawy i kości. Który preparat wybrać?

Stawy to połączenia kości, które zapewniają swobodną możliwość ruchu - o ile są zdrowe. Niestety, badania pokazują, że problemy układu ruchu dotykają milionów osób na całym świecie. Stawy i kości każdego dnia są intensywnie eksploatowane, a z upływem czasu ulegają osłabieniu i zniszczeniu. Wielu czynników ryzyka nie da się wyeliminować, nie znaczy to jednak, że nie można działać. Z pomocą przychodzi odpowiednia suplementacja. Jak prawidłowo i skutecznie dbać o stawy i kości?

Problemy ze stawami i kośćmi - skąd się biorą?

Zwyrodnienia i choroby stawów zalicza się do schorzeń, które powodują przewlekłe zmiany zapalne w obrębie tkanki łącznej. Nierzadko dochodzi do poważnych uszkodzeń, które niosą nieodwracalne konsekwencje. Jeśli pojawią się problem ze stawami, istnieje duże ryzyko, że nieprawidłowościom ulegną także kości. Zjawisko ma wieloczynnikową etiologię, wśród najpowszechniejszych przyczyn rozwoju wymienia się:

• czynniki genetyczne
• zaburzenia metaboliczne i endokrynologiczne
• nadwagę i otyłość
• brak aktywności fizycznej (siedzący tryb życia)
• wiek (ryzyko wzrasta powyżej 40 roku życia)
• nieodpowiednią dietę (jadłospis bogaty w tłuszcze i/lub niska podaż witamin i minerałów)
• czynniki mechaniczne - które wiążą się z przeciążeniem i uszkodzeniem stawów (urazy i mikrourazy)

Wielu naukowców uważa, że poszczególne schorzenia stawów to rezultat chorób autoimmunologicznych, które występują, gdy organizm niszczy własne komórki i tkanki.

Zapalenie stawów niejedno ma imię

Zapalenie stawów to ogólna nazwa dla chorób, które charakteryzują się uszkodzeniem, zniekształceniem i ograniczeniem ruchomości stawów. Istnieje ponad 100 różnych wariantów zapalenia stawów. Kilka z nich występuje jednak częściej niż inne, są to: 

• reumatoidalne zapalenie stawów
• zapalenie kości i stawów jako skutek nadwyrężenia lub urazu
• młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów
• SpA (spondyloartropatie)
• dna moczanowa

Schorzenia stawów różnią się od siebie - przyczyną powstania, przebiegiem, sposobem leczenia, ale pewne charakterystyczne objawy występują bardzo często. Na co zwrócić uwagę?

• ból
• obrzęk
• sztywność
• zaczerwienienie skóry w obrębie uszkodzonego stawu
• upośledzenie funkcji motorycznych

Dolegliwości pojawiają się zazwyczaj, kiedy choroba jest już zaawansowana. Choć terapia obejmuje farmakoterapię, fizjoterapię i leczenie inwazyjne, trzeba mieć świadomość, że pomoc będzie dotyczyła głównie leczenia objawów. Dlatego tak ważna jest odpowiednia profilaktyka. 

Odbudowa i wzmocnienie kości i stawów

Zmiany biochemiczne, które nieustannie zachodzą w organizmie mają ogromny wpływ na stan chrząstek, tkanek stawowych i kości. Nieprawidłowości w procesach lub niedobór substancji odżywczych i budulcowych (które pojawiają się naturalnie z wiekiem lub na skutek nieodpowiedniej diety), powodują degeneracje - rozmiękczenia, zwłóknienia oraz ubytki chrząstek stawowych i masy kostnej. Mogą powstawać narośle (osteofity), które ograniczają ruchomość i powodują objawy bólowe.

Wzmocnienie najważniejszych elementów układu ruchu nie jest wcale trudne. Suplementy diety na stawy i kości to doskonały środek zapobiegawczy, ale i skuteczna terapia wspomagającą leczenie istniejących schorzeń. Preparaty mogą wzmocnić i odbudować tkanki oraz maź stawową. W wielu przypadkach działają również przeciwbólowo, podobnie jak często stosowane niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) - pomijając skutki uboczne. 

Profilaktyka wydaje się więc zasadna, prawda?

Regeneracja stawów - co stosować?

Troska o stawy powinna obejmować kilka elementów - aktywność fizyczną, odpowiednio zbilansowaną dietę oraz suplementy wzmacniające stawy i kości. Warto pamiętać, że to nie tylko rozwiązanie w razie doraźnych problemów, a raczej długotrwały proces, który przyniesie szereg różnorodnych korzyści dla całego organizmu. Wśród wielu preparatów, warto wybrać ten o możliwie najszerszym spektrum działania i potwierdzonych właściwościach. 

Kolagen - niezbędny dla stawów

Kolagen to białko które znajduje się a każdym organizmie. Chociaż jest naturalnie wytwarzany, z upływem lat jego ilość istotnie spada. W młodym wieku ulega samoistnej odbudowie i wymianie, po 25 roku życia jego poziom zaczyna się zmniejszać, po 50 roku życia następuje gwałtowny spadek, a po 60 roku życia przestaje być syntetyzowany przez organizm. A szkielet kostny w (niemalże) 90% składa się właśnie z kolagenu oraz jego połączeń z wapniem, fosforem i magnezem.

Kolagen stanowi budulec tkanki chrzęstnej, sprawia, że jest twarda, odporna, ale i elastyczna. Zwiększa ilość mazi stawowej, co istotnie zmniejsza tarcie w stawach. Suplement wpływa też na gęstości kości.   

Kolagen chroni organizm przed chorobotwórczymi drobnoustrojami i toksynami, odpowiada za ciągłość odnowy komórkowej, zapewnia sprężystość i jędrność skóry.

Poziom białka, jego struktura i stan wiązań kolagenowych zależne są od wielu czynników. W określonych przypadkach odpowiedni poziom kolagenu zapewniają głównie suplementy diety.

Siarka organiczna (MSM) dla stawów i urody

MSM to organiczny związek siarki (CH₃). Charakteryzuje się dobrą wchłanialnością, bez trudu przenika barierę krew - mózg (z naczyń krwionośnych do tkanki tworzącej układ nerwowy). Siarka organiczna pochodzi ze źródeł pokarmowych, ale jej ilość nie jest wystarczająca. A to bardzo ważny związek, który uczestniczy w syntezie kolagenu - który (jak już wiadomo) pełni istotną rolę w procesie regeneracji chrząstek stawowych. 

Badania pokazują, że MSM wykazuje (umiarkowane) działanie przeciwbólowe i redukuje obrzęki. Naukowcy sugerują, że związek ma aktywność przeciwzapalną, ale nadal brakuje testów, które mogłyby ostatecznie potwierdzić tę tezę. 

Suplement diety stosowany regularnie poprawia markery funkcji immunologicznej i wpływa korzystnie na stan skóry, włosów i paznokci.

Najlepszą przyswajalność wykazuje w połączeniu z witaminą C. 

Glukozamina i chondroityna - razem czy osobno?

Glukozamina i chondroityna to organiczne związki chemiczne, pierwszy z grupy aminocukrów (jest pochodną glukozy), drugi należy do glikozaminoglikanów. Suplementy stosowane są pojedynczo lub w formule łączonej. 

Metaanalizy pokazują istotne różnice skuteczności terapeutycznej, choć do dziś nie ustalono, który preparat ma większą skuteczność. Obydwa związki są składnikami chrząstek stawowych (glukozamina jako element proteoglikanów, a chondroityna w postaci siarczanu). Wpływają na zmniejszenie zaburzeń równowagi pomiędzy procesami syntezy i degradacji tkanki chrzęstnej, nawet w przypadku głębokiej patologii molekularnej chrząstek stawowych. Chondroityna redukuje syntezę mediatorów procesu zapalnego, a glukozamina zwiększa ilość (i poprawia jakość) substancji maziowej. 

Niedobory powodują znaczne obniżenie odporności stawów, mogą też zakłócać prawidłowe funkcjonowanie układu ruchu. 

Kwas hialuronowy w innej odsłonie

Kwas hialuronowy to polisacharyd należący do grupy glikozaminoglikanów. Posiada aktywność biologiczną i właściwości, które odgrywają istotną rolę dla homeostazy stawów. Niestety, z biegiem lat naturalny poziom związku w organizmie spada, co może zwiastować problemy układu ruchu.

Suplementy diety nawilża powierzchnie i odżywia chrząstki w czasie regularnych obciążeń (np. chód), zapewnia też wystarczającą elastyczność w przypadku wystąpienia nagłego nacisku (np. bieg, skok). Kwas hialuronowy w połączeniu z białkami zapewnia właściwe nawodnienia chrząstek (umożliwia migrację komórek), wpływa na regenerację ich struktury i utrzymuje prawidłową morfologię. 

Kwas hialuronowy działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo, wpływa pozytywnie na biomechanikę stawów nawet w średniozaawansowanych zmianach zwyrodnieniowych. 

Dodatkowa zaleta? Ma duży wpływ na kondycję skóry - spowalnia procesy starzenia. 

Wapń - budulec kości

Jedną z przyczyn problemów ze stawami mogą być nieprawidłowości związane z gospodarką wapniową organizmu. Wapń to przecież budulec kości, który regeneruje i wzmacnia. Niedobór jest przyczyną demineralizacji (czyli utraty podstawowych minerałów budulcowych) i ubytku masy kostnej, może prowadzić do osteoporozy. Warto pamiętać, że nawet 99% całkowitej podaży substancji trafia do układu kostnego. 

Odpowiednio wysoka zawartość wapnia w organizmie zapewnia prawidłową masę i twardość kości, a u osób starszych ogranicza resorpcję, co chroni przed osłabieniem struktury przestrzennej kości i zmniejsza podatność na złamania. Suplement wpływa też na krzepliwość krwi i przewodnictwo bodźców nerwowych. 

Niedobory są bardzo powszechne, co może być skutkiem nieodpowiednio zbilansowanej diety lub problemów z przyswajaniem minerału. A na wchłanialność wapnia bardzo korzystnie wpływa witamina D.

Witamina D dla ochrony

Witamina D pełni ważną rolę w gospodarce wapniowo - fosforanowej organizmu, reguluje homeostazę minerałów, utrzymuje również prawidłową strukturę i funkcje układu kostnego. Niedobory powodują objawy bólowe i choroby, głównie osteoporozę i osteomalację (która polega na niedostatecznej mineralizacji i zmniejszeniu gęstości kości).

Receptory witaminy D znajdują się we wszystkich komórkach układu odpornościowego - pierwiastek jest regulatorem odpowiedzi immunologicznej. Co za tym idzie, długotrwała awitaminoza powoduje znaczny wzrost częstości występowania chorób autoimmunologicznych, które są jedną z głównych przyczyn problemów ze stawami.

Jak pokazują liczne badania, u osób, które cierpią na choroby układu ruchu (jak np. reumatoidalne zapalenie stawów), występują znaczne braki witaminy D. Nie jest jednak jasne, czy to przyczyna czy konsekwencja problemów. Jedno jest pewne, lepiej unikać niedoborów. 

Roślinne suplementy na stawy

Wybór suplementów diety dedykowanych ochronie i regeneracji stawów i kości jest naprawdę szeroki. Cechuje je duża aktywność biologiczna, a skutki uboczne (przy odpowiednim zastosowaniu) praktycznie nie występują. Aby zapobiec degeneracjom układu ruchu, nie trzeba wiele. Które rośliny wykazują największą skuteczność?

Kadzidłowiec, czyli Boswellia serrata

Kadzidłowiec (Boswellia serrata) to gatunek drzewa, które pochodzi prawdopodobnie z Indii, ale występuje powszechnie także na terenach Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu. To znany element ajurwedy, ale znajduje zastosowanie w nowoczesnej medycynie. 

Chociaż skład chemiczny kadzidłowca jest bardzo złożony, szczególnie istotne wydają się kwasy bosweliowe, które modulują procesy zapalne (oraz ich przebieg). Wyciąg działa przeciwbólowo, a stosowany miejscowo w postaci olejku eterycznego poprawia krążenie miejscowe, ruchomość stawów i niweluje obrzęki. Boswellia pomaga zredukować degradacyjne zmiany w przebiegu chorób reumatycznych i innych dolegliwości związanych ze stawami. 

Kadzidłowiec wykazuje dużą aktywność nawet przy stosunkowo niskich stężeniach. Stosowany regularnie może przynieść szereg korzyści - wzmacnia organizm, ma dobroczynny wpływ na skórę, pomaga zwalczać objawy infekcji. Naukowcy wykazali również, że Boswellia posiada właściwości antynowotworowe. 

Imbir na wiele dolegliwości

Imbir lekarski (Zingiber officinale) wywodzi się prawdopodobnie z terenów południowo - wschodniej Azji. Choć znany jest przede wszystkim z kuchni, ma bardzo długą historię zastosowania leczniczego. Zawiera bardzo cenne fitoskładniki, czyli (lotne i nielotne) związki chemiczne znajdujące się w roślinach.

Najważniejszy dla stawów jest jednak gingerol - substancja o silnych właściwościach przeciwzapalnych. Imbir posiada zdolność do hamowania procesu wytwarzania prostaglandyn i leukorientów, co jest niezwykle pomocne w terapii chorób stawów. 

Suplement diety wykazuje aktywność hipolipemizującą (poprawia profil lipidów we krwi), przeciwdrobnoustrojową, antyagregacyjną (pozwala na swobodny przepływ krwi przez naczynia krwionośne) i przeciwutleniającą. Niepozorny, ale wszechstronny i skuteczny. 

I te mniej znane...

• sosna nadmorska - to mieszanka polifenoli roślinnych o różnych efektach biologicznych, redukuje stany zapalne, a dzięki właściwościom antyoksydacyjnym chroni stawy przed działaniem wolnych rodników
• kora wierzby - wspomaga prawidłową ruchomość stawów, łagodzi bóle reumatyczne, zwalcza stany zapalne
• wąkrotka azjatycka - wzmacnia kości, mięśnie i stawy, zmniejsza objawy bólowe

Siła natury? W najlepszym wydaniu.

Troska o stawy, choć tak ważna, jest wciąż pomijana. A problemy układu ruchu często zaczynają się bezobjawowo, by nagle i (zazwyczaj) niespodziewanie eskalować. Pojawia się ból, obniżenie jakości życia, a nawet trudności w normalnym funkcjonowaniu. Wbrew powszechnej opinii - schorzenia mogą dotknąć każdego. Warto uświadomić sobie, jak istotna (a przy tym też łatwa) jest ochrona układu ruchu - stosując suplementy diety na stawy można cieszyć się każdym ruchem - bezpiecznie i na długo.