Jod

Organizm potrzebuje jodu, by zachować podstawowe funkcje, jednak sam go nie produkuje - pierwiastek musi zostać dostarczony zewnętrznie. Omawiany jod to pierwiastek śladowy a odpowiednia zawartość jodu w diecie niezbędna jest do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i tarczycy. Pierwiastek ten pełni istotną rolę w naszym organizmie.

Najlepiej, jeśli znajduje się w pożywieniu, jednak praktyka pokazuje, że nie zawsze jest to takie proste. Warto włączyć do diety produkty w niego bogate.

Dodatkowo zapotrzebowanie na jod będzie się różniło u każdego z nas. Inne zapotrzebowanie występuje u osób dorosłych, starszych inne u dzieci czy kobiet w ciąży. Mimo to warto włączyć w dietę suplementację jodem na każdym etapie życia. Niedobór jodu to problem, który występuje dosyć często, choć jednocześnie bardzo łatwo go uniknąć. Dlaczego jod jest tak ważny?

Jod - właściwości i wpływ na organizm

Jod to jeden z pierwiastków śladowych. Choć organizm nie potrzebuje go w dużych ilościach, jest kluczowy dla zachowania zdrowia i warto suplementować się jodem w codziennej diecie. Znajduje się w słonych wodach, dlatego największe ilości pierwiastka można pozyskać z organizmów morskich (owoce morza, ryby).

Jod znajduje się też w powietrzu i glebie, ale zawartość różni się od położenia geograficznego terenu. Oznacza to, że pokarmy roślinne mogą, ale nie muszą być dobrym źródłem jodu. Dlaczego? Poziom stężenia jest trudny do zidentyfikowania, gdyż nie ma pewności, czy warzywa i owoce uprawiane były w glebie bogatej w jod. 

Jod jest niezwykle istotny dla naszego organizmu i odgrywa istotną rolę w produkcji hormonów tarczycy, jod to pierwiastek stanowiący wsparcie układu nerwowego dla tego warto mieć zapotrzebowanie na jod pod kontrolą. Odpowiednie stężenie jodu w naszym organizmie wpływa pozytywnie, na funkcjonowanie tarczycy, jednak nie poleca się przekraczania jego poziomu powyżej zalecanej dawki.

Wpływ jodu na organizm w każdym etapie życia

Jod jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Bez niego nie byłoby możliwe wytwarzanie ważnych hormonów - tyroksyny i trójjodotyroniny, które są niezbędne w procesach metabolicznych, do których należą regulacja wagi, temperatury ciała i poziomu energii. Dlatego należy mieć jego poziom pod kontrolą.

Spektrum działania jodu jest jednak dużo większe: 

• umożliwia przebieg reakcji enzymatycznych i komunikacji międzykomórkowej
• chroni przed powstaniem procesów zapalnych
• może powlekać i neutralizować toksyny biologiczne i chemiczne
• wspiera układ nerwowy naszego organizmu

Odpowiednia ilość jodu w organizmie ma wpływ na prawidłowy rozwój serca, nerek i mięśni, a także kondycję skóry oraz wzrost włosów i paznokci. 

Jod, sól i niedobór

Niedobór jodu był powszechnym problemem na skalę światową. Został praktycznie zlikwidowany dzięki aktywnym działaniom Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), które zalecały jodowanie soli kuchennej. Do dziś uważane jest to za najbardziej efektywny program zdrowotny w historii.

Lekarze i naukowcy zauważają jednak, że sól to czynnik rozwoju wielu chorób cywilizacyjnych. Obecna tendencja do spożywania mniejszej ilości soli z jednej strony cieszy, a z drugiej niepokoi ekspertów, gdyż w wielu krajach to główne źródło spożycia jodu. W przypadku diet ubogich w pierwiastek może występować szereg objawów. 

Niska podaż pierwiastka może prowadzić do niedoczynności tarczycy i wielu problemów zdrowotnych związanych z dysfunkcją organu. Jak rozpoznać objawy niedoboru?

Najczęściej występujące objawy niedoboru są dość charakterystyczne do zauważenia.

• widoczne wole (powiększenie tarczycy)
• trudności z oddychaniem (zwłaszcza w pozycji leżącej)
• zmęczenie, senność i apatia
• trudności z połykaniem
• niekontrolowany przyrost masy ciała 

Symptomy dysfunkcji mogą pojawić się już kilka tygodni po wystąpieniu niedoboru, a skutki niedoboru jodu mogą prowadzić do poważnych zaburzeń. Zbyt niska ilość jodu w diecie może być bardzo niebezpieczna i bezpośrednio wpływać na ilość hormonów tarczycy zaburzając jej pracę. Długotrwały niedobór jodu ma swoje konsekwencje, może powodować szereg schorzeń takich jak niedoczynność tarczycy czy schorzenia obejmujące układ oddechowy. Niedobory jodu mogą być bardzo niebezpieczne zarówno dla dorosłych, jak i dla rozwijających się organizmów dzieci.

Jod a promieniowanie

Jod stosowany jest w celu ochrony tarczycy przed uszkodzeniami popromiennymi w przypadku nagłych wypadków jądrowych, które stanowią ogromne zagrożenie dla zdrowia. Ekspozycja organizmu na działanie radioaktywnego jodu zwiększa ryzyko rozwoju agresywnego i wysoce śmiertelnego raka tarczycy, szczególnie u osób z niedoborem. 

Przyjęcie odpowiedniej dawki jodu sprawia, że tarczyca staje się wysycona bezpieczną formą pierwiastka i nie będzie w stanie wchłonąć żadnych innych (w tym wypadku radioaktywnych) cząsteczek jodu. Historia pokazuje, że działanie jest nie tylko skuteczne, ale i bezpieczne dla ludzi. 

Jod dla dziecka - dlaczego jest tak ważny?

Niedobór jodu to wciąż globalny problem, zidentyfikowany jako główna przyczyna możliwych do uniknięcia uszkodzeń mózgu u noworodków i niemowląt. Obecność pierwiastka ma nieocenione znaczenie już w pierwszych chwilach życia, dlatego ważna jest jego suplementacja u kobiet ciężarnych. Spożycie jodu w ciąży jest powiązane z rozwojem mózgu płodu. Dlatego warto mieć pod kontrolą poziom jodu szczególnie w przypadku kobiet w ciąży, niemowląt i małych dzieci w wieku 0-6 lat ale tak naprawdę w każdym wieku. Jod warto suplementować w okresie wzrostu i rozwoju dziecka w celu uniknięcia poważniejszych skutków niedoboru.

Badania wykazały, że dzieci urodzone przez kobiety, które w czasie ciąży nie otrzymywały wystarczającej ilości jodu, częściej cierpią na opóźnienie intelektualne i niższy poziom IQ, niż noworodki otrzymujące pierwiastek przez całe życie płodowe.

Korzyści płynące z suplementacji jodu są równie ważne w późniejszym dzieciństwie. Skutki niedoboru są podobne jak u osób dorosłych, ale grożą dodatkowo zahamowaniem wzrostu, wahaniami nastroju, problemami z koncentracją i trudnościami w nauce.

Jod w płynie - najlepsza forma?

Ponieważ hormony tarczycy produkowane są na bieżąco, ludzie muszą regularnie spożywać odpowiednią ilość jodu. Wśród wielu suplementów warto zwrócić uwagę na krople. Dzięki płynnej formie wchłaniane są już w jamie ustnej. Szybko trafiają do krwiobiegu, gdzie zostają wychwycone przez receptory zlokalizowane w tarczycy. Jod w płynie pokrywa dzienne zapotrzebowanie na suplement diety, nie podrażnia żołądka i jest na ogół lepiej tolerowany niż tabletki - nie tylko przez dzieci.  

Co jednak najważniejsze, pozwala uniknąć niedoboru, który niesie wiele niekorzystnych skutków dla ludzi w każdym wieku. 

Jod w tabletkach

Kolejną z bardzo popularnych metod przyjmowania tego suplementu jest jod w tabletkach lub suplement diety w kapsułkach. Łatwa w przyjęciu forma sprawiła, że suplement diety w tej formie zyskał wielu zwolenników. Jest to bardzo popularna metoda stosowania tego suplementu.

Suplement w kapsułkach i tabletkach dostępny jest w wariantach 60, 90, 100, 120, 150, 200 czy 250 sztuk w opakowaniu.

Jod w pożywieniu

Pierwiastek ten można znaleźć też w produktach spożywczych. Jod możemy również dostarczyć do naszego organizmu naturalnie wraz z pożywieniem. Ryby morskie stanowią doskonałe naturalne źródło jodu.

Dużą zawartość jodu znajdziemy w dorszach, łososiu, makreli czy tuńczykach. Warto nie unikać ryb morskich w swojej diecie, by nie borykać się z jego niedoborami. Produkty takie jak owoce morza również zawierają całkiem spore zawartości tego pierwiastka, algi to również źródło tego pierwiastka, choć nie tak obfite, jak ryby czy owoce morza.