Ostropest plamisty (Sylibum marianum), pochodzący z obszarów basenu Morza Śródziemnego oraz Bliskiego Wschodu, jest rośliną od wieków znaną medycynie. Z jego zbawiennego wpływu na organizm - w szczególności na układ trawienia - korzystano już w starożytności. Preparaty z owoców i nasion ostropestu, stosowane w nowoczesnej farmakologii czy fitoterapii, zalecane są przede wszystkim przy różnego rodzaju dolegliwościach wątrobowych. Jak działa ostropest i jakimi jeszcze zaletami cechuje się ta roślina?
Wygląd ostropestu - biało nakrapianie liście i wyrastające z nich kolczaste łodygi, na szczycie których znajdują się koszyczki zdobione rzęsowatymi, purpurowymi kwiatami - sprawia, że ta popularna roślina często mylona jest z ostem. W jej nasionach i owocach (Fructus sylibi mariani) znajduje się szereg drogocennych substancji, z których najistotniejszy jest kompleks związków flawonowych znany jako sylimaryna. Ostropest zawiera również m.in. garbniki, flawonoidy i aminy, śluzy, kwasy organiczne oraz minerały i witaminy (np. E - przede wszystkim olej z ostropestu - C i K).
Działanie ostropestu plamistego jest wielokierunkowe, niemniej przede wszystkim - dzięki zawartości sylimaryny - roślina ta słynie ze swojego pozytywnego wpływu na stan wątroby. Posiada ona silne właściwości odtruwające, regeneruje wątrobę i stabilizuje błony komórkowe; pobudza wydzielanie żółci. Kuracja ostropestem jest zalecana zarówno przy przewlekłych, jak i agresywnych schorzeniach wątroby; wyciągi z tej rośliny znalazły zastosowanie m.in. przy leczeniu niealkoholowego i alkoholowego stłuszczenia wątroby, a także przy detoksykacji po zatruciu alkoholem, pestycydami czy grzybami. Ostropest plamisty wspomaga również profilaktykę marskości wątroby.
Stosowane wewnętrznie preparaty Sylibum marianum działają przeciwzapalnie, zapobiegają krwotokom i zakrzepom, działają wzmacniająco na naczynia krwionośne. Ostropest kompleksowo poprawia trawienie. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego, a powlekające działanie śluzów chroni narządy układy pokarmowego - ostropest znajduje zastosowanie również przy chorobie wrzodowej. Dodatkowo wyciągi z tej rośliny korzystnie wpływają na gospodarkę cholesterolową, a także działają antyoksydacyjnie - przeciwnowotworowo.
Zewnętrzne stosowanie oleju z ostropestu na skórę poprawia jej nawilżenie i ukrwienie, odnawia i przyspiesza regenerację. Dzięki działaniu przeciwzapalnemu redukuje zaczerwienienia.
Ze sproszkowanych surowców leczniczych ostropestu można przygotować macerat czy odwar; mielony ostropest można również spożywać bezpośrednio (2-3 małe łyżki/dzień) bądź dodawać go do potraw. Przyjmowany doustnie olej z ostropestu najlepsze efekty da przy dawkowaniu ok. trzy razy na dzień, przed posiłkiem. Standardowa dawka ostropestu w tabletkach wynosi - zgodnie z wytycznymi WHO - pomiędzy 200 a 400 mg dziennie, rozłożone na dwie-trzy dawki. Kuracja ostropestem powinna trwać od miesiąca do pół roku.
Opinie ekspertów odnośnie działania ostropestu na organizm są zgodne - roślina ta jest bezpieczna, a skutki uboczne związane z jej stosowaniem występują sporadycznie, w określonych sytuacjach. Sylimaryna wpływa na metabolizm niektórych leków, dlatego przy przyjmowaniu np. metronidazolu czy indynawiru należy skonsultować się z lekarzem. Podobnie w przypadku ciąży, niskiego wieku i uczulenia na rośliny z rodziny astrowatych.
