Witamina E

Znana głównie z działania przeciwutleniającego - nazywana "eliksirem młodości", pozwala utrzymać integralność komórek, tkanek i narządów. Właściwości witaminy E znalazły potwierdzenie w wielu testach i badaniach klinicznych - jest ona zaangażowana w szereg ważnych procesów biologicznych, które umożliwiają osiągnięcie biologicznej równowagi organizmu. Co warto wiedzieć o witaminie E? 

Witamina E - charakterystyka i występowanie

Witamina E to grupa związków chemicznych o zbliżonej aktywności fizjologicznej. Należy do tokochromanoli, na którą składają się tokoferole (w tym najważniejszy alfa-tokoferol i siedem innych odmian izometrycznych) oraz tokotrienole.

Jako jedna z niewielu witamin rozpuszcza się w tłuszczach, ale nie jest magazynowania w znaczących ilościach. Pozostaje w ustroju stosunkowo krótko, bowiem każdego dnia wydalane jest ok. 60% - 70% związku. Naukowcy są przekonani, że świadczy to o dążeniu organizmu do utrzymania stałego poziomu, adekwatnego do aktualnych potrzeb.

Oznacza to również konieczność regularnego dostarczania odpowiedniej dawki witaminy E. Nie jest to łatwe, ponieważ związek jest bardzo wrażliwy i ulega rozkładowi pod wpływem tlenu i procesów cieplnych. Najlepiej szukać go więc w produktach, których nie trzeba poddawać obróbce termicznej:

• nasiona i orzechy
• kiełki pszenicy
• zielone warzywa liściaste (np. szpinak)
• awokado
• czerwona papryka
• mango

Bogatym źródłem witaminy E są też oleje roślinne (głównie rzepakowy, słonecznikowy i oliwa z oliwek), ryby i pełne ziarna zbóż. 

Witamina E - właściwości i wpływ na organizm

Witamina E wykazuje aktywność w zapobieganiu procesom starzenia - właściwości przeciwutleniające związku są bardzo silne. Skutecznie chroni organizm przed skutkami niekorzystnego oddziaływania środowiska, konserwantów i różnych szkodliwych substancji pochodzących z żywności. Wzmacnia i uelastycznia naczynia krwionośne, wspomaga także leczenie zaburzeń mięśniowych.

Witamina E chroni przed chorobami naczyniowymi mózgu (np. udar, krwotok podpajęczynówkowy, tętniaki) oraz schorzeniami naczyniowo - sercowymi (np. nadciśnienie, choroba wieńcowa, niewydolność serca). Odpowiedni poziom witaminy E w organizmie wykazuje pozytywny wpływ na wiele problemów zdrowotnych, do których należą:

• choroby układu krążenia
• miażdżyca
• choroby zwłóknieniowe tkanek
• stwardnienie zanikowe boczne
• choroby neurodegradacyjne (choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, AVED)

Witamina E a płodność

Witamina E to kluczowy element dla zachowania prawidłowych funkcji narządów rozrodczych u kobiet, jest niezbędna do zajścia w ciążę i w trakcie jej trwania. Długotrwały niedobór u mężczyzn może przyczynić się do zmniejszenia wydzielania gonadotropin, co prowadzi do osłabienia libido, zaburzeń wzwodu, zmiany objętości ejakulatu, zwyrodnienia plemników i bezpłodności. 

Witamina E na skórę i włosy

Witamina E ma ogromny wpływ na skórę, to jeden z najsilniejszych antyoksydantów. Stanowi często główny komponent produktów pielęgnacyjnych i przeciwstarzeniowych. Aby zmaksymalizować efekty, warto wzmocnić działanie kosmetyków, dostarczając organizmowi odpowiednią ilości witaminy E także wewnętrznie. 

Jakie korzyści można osiągnąć? Poprawę struktury, miękkości i elastyczność naskórka oraz skóry właściwej, a także odżywienie, ochronę i regenerację. Witamina E wpływa na hamowanie stanów zapalnych, niweluje obrzęki, wspomaga leczenie przebarwień i blizn. 

Wczesne badania sugerują, że związek może pomóc w poprawie ogólnego stanu skóry głowy, a więc i włosów, zapewniając silną bazę do wzrostu. Kosmyki staną się miękkie, gładkie i lśniące. 

Niedobór witaminy E - przyczyny i objawy

Wchłanianie witaminy E zależne jest od wielu czynników - i nie chodzi tu tylko o prawidłowo zbilansowaną dietę. Niedobory mogą pojawić się na skutek braku odpowiedniej ilości żółci, a także jako konsekwencja wielu chorób (m.in. choleostazy, celiakii, zaburzeń wchłaniania tłuszczów i dysfunkcji układu pokarmowego). Do typowych objawów deficytu witaminy E należą:  

• przewlekłe osłabienie
• obniżenie odporności (nawracające infekcje)
• bóle mięśni i stawów
• kruchość ścian naczyń krwionośnych
• brak energii i apatia
• zmiany skórne (rogowacenie, suchość)

Długotrwały niedobór może być przyczyną poważnych zaburzeń neurologicznych i procesów degeneracyjnych w mózgu, które nasilają się w procesie starzenia. Spełnienie dziennego zapotrzebowania na witaminę E może poprawić funkcjonowanie organizmu, zmniejszyć ryzyko rozwoju i wspomóc proces leczenia wielu chorób. Czy nie jest więc kluczowa dla zachowania zdrowia?

Źródła:

• "Witamina E - metabolizm i funkcje" - R. Szymańska, B. Nowicka, J. Kruk, Zakład Fizjologii i Biochemii Roślin, Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii, Uniwersytet Jagielloński 
   
• "Chemistry and biology of vitamin E" - C. Schneider, czasopismo naukowe "Molecular Nutrition & Food Research" 
  
  
• "The Role of Vitamin E in immunity" - G. Y. Lee, S. N. Han, Department of Food and Nutrition, College of Human Ecology, Seoul National University, Korea 
  
  
• "Tokoferole i tokotrienole jako witamina E" - A. Zielińska, I. Nowak, Wydział Chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  
  
• "Vitamin E – The Next 100 Years" - F. Khadangi, A. Azzi, Université de Laval, Canada, Vascular Biology Laboratory, JM USDA-HNRCA at Tufts University, USA 
  
  
• "Biologiczna rola witaminy E" - E. Bielak, K. Pasternak, czasopismo naukowe "Bromatologia i Chemia Toksykologiczna"