Tak cenny i pożądany, choć trudno dostępny - czym charakteryzuje się olejek eteryczny waniliowy?

Jeden z najpopularniejszych zapachów na świecie, tak cenny, pożądany i trudno dostępny. Pełen pozytywnych skojarzeń, sugestywny i romantyczny, a także...często podrabiany. Choć każdy zna wanilię, nie wszyscy zdają sobie sprawę z korzyści zdrowotnych wynikających ze stosowania naturalnego ekstraktu rośliny. Czym charakteryzuje się olejek eteryczny waniliowy? Czy jest wart swojej ceny?

Olejek eteryczny waniliowy - pozyskiwanie

Wanilia to roślina z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Pochodzi z Meksyku, występuje w stanie dzikim w lasach tropikalnych Ameryki Południowej i Środkowej, ale największymi producentami są Madagaskar i wyspa Reunion...skąd pozyskiwania jest wanilia Bourbon. Choć rodzaj liczy około 100 gatunków, do produkcji olejku eterycznego wykorzystuje się najczęściej odmianę płaskolistną - vanilla planifolia. 

Ziarna wanilii nie tolerują wysokich temperatur, a proces mechanicznego tłoczenia nie daje pożądanych rezultatów - ekstrakcja tradycyjnymi metodami nie wchodzi w grę. Jak wytwarzany jest olejek eteryczny waniliowy? 

Olejek czy absolut?

Entuzjaści aromaterapii od lat spierają się o nazwę ekstraktu z wanilii. Ziarna potrzebują rozpuszczalnika (którym najczęściej jest etanol), by uwolnić związki aromatyczne. Nie jest to do końca zgodne z ogólnie przyjętą definicją, która stanowi, że olejek eteryczny to produkt pozyskany z naturalnego surowca pochodzenia roślinnego, poprzez konkretne metody:

• w wyniku destylacji z parą wodną
• w wyniku procesów mechanicznych (tłoczenie)
• w drodze suchej destylacji po oddzieleniu fazy wodnej (przez procesy fizyczne)

Teoretycznie stanowi więc absolut. Czy robi to dużą różnicę? Absolut to najbardziej skoncentrowana forma materiału roślinnego, a nazwa to tylko nazwa.

Od ziarenka do ekstraktu - dlaczego olejek eteryczny waniliowy jest drogi?

Wanilia to druga najdroższa przyprawa na świecie, zaraz po szafranie. To nic dziwnego, jest bowiem piękną, ale i wymagającą rośliną. Kwiat gotowy jest do zapylenia raz w roku, przez kilka godzin. Jeśli się nie uda, nie powstaną strąki (laski wanilii), które stanowią surowiec do produkcji olejku. Naturalnym zapylaczem są niewielkie pszczoły (Melipona i Trigona) pochodzące z Meksyku. Bez udziału owadów, nawet dziś - w dobie rozwoju technologicznego, proces musi zostać przeprowadzony ręcznie.

Po około 9 miesiącach od zapylenia, następuje zbiór gotowych strąków, w których znajdują się ziarna. Surowiec jest zielony i w niczym nie przypomina znanej wanilii - potrzebuje jeszcze sześciu miesięcy, by uzyskać charakterystyczny kolor, smak i zapach. Aby do tego doszło, strąki wystawiane są na słońce w ciągu dnia i szczelnie owijane kocem na noc, co powoduje kurczenie się ziaren. 

Czy olejek eteryczny z wanilii może być tani?

Uprawa jest pracochłonna i w większości wykonywana ręcznie. Zapalenie, suszenie, konserwacja i eksport zajmują łącznie mnóstwo czasu. Jest to główny czynnik, który determinuje cenę rynkową wanilii oraz jej ekstraktów.

Wybierając olejek eteryczny należy wystrzegać się tańszych podróbek, które stanowią ogromną część produktów dostępnych na rynku. Choć pachną podobnie, pozbawione są korzyści zdrowotnych. 

Olejek eteryczny waniliowy - właściwości

Olejek eteryczny waniliowy ma bogaty skład - naukowcy zidentyfikowali ponad 130 różnych substancji chemicznych. Dowiedziono też, że najważniejszą z nich jest wanilina - im wyższe stężenie związku, tym korzystniejsze właściwości produktu (idealny poziom wynosi 20% - 25%). Ilość konkretnych substancji aktywnych różni się jednak w zależności od gatunku rośliny i regionu wzrostu. 

Jak pokazują badania, olejek eteryczny z wanilii zawiera przeciwutleniacze, które pomagają chronić komórki przed wpływem stresu oksydacyjnego - szkodliwego czynnika odpowiadającego za utlenianie tkanek i zmiany w strukturze DNA (które ostatecznie mogą wywoływać nawet choroby nowotworowe). Ekstrakt zwalcza stany zapalne i niweluje bakterie, dzięki czemu łagodzi przebieg infekcji. 

Produkt niweluje bóle i skurcze mięśni, naturalnie równoważny i pobudza wydzielanie hormonów (jak estrogen i testosteron). Aromat olejku uspokaja i pomaga naturalnie obniżyć ciśnienie krwi. 

Olejek eteryczny waniliowy - zastosowanie

Olejek eteryczny waniliowy uważany jest powszechnie za substancję, które działa niezwykle kojąco - relaksuje i przywraca pozytywny nastrój, z powodzeniem stosowany jest w przypadku trudności z zaśnięciem i w okresach wzmożonego stresu.

Olejek eteryczny waniliowy zawiera witaminy z grupy B, które ważne są dla skóry i włosów. Produkt odżywia i nawilża pasma, może także zapobiec powstaniu zmarszczek i plam, poprawiając kondycję naskórka. Aby włączyć olejek eteryczny do codziennej pielęgnacji, wystarczy dodać kilka kropel produktu do ulubionych kosmetyków (np. szampon, odżywka, balsam, krem). 

Olejek eteryczny uważany jest za naturalny afrodyzjak, podnosi libido i może złagodzić problemy związane z potencją u mężczyzn. Łagodzi objawy PMS i wspomaga funkcje organizmu w czasie osłabienia. 

Olejek eteryczny waniliowy na komary

Zapach wanilii skutecznie odstrasza komary. To świetne wieści, ponieważ komercyjne produkty pełne są szkodliwych substancji. Jak walczyć z insektami w naturalny sposób?

Przed wyjściem z domu należy nanieść niewielką ilość (rozcieńczonego) olejku na skórę, szczególnie w partiach, które narażone są na ekspozycję. Aby utrzymać zapach olejku, czynność należy powtarzać co 2 godziny.

Zwolenników wygody z pewnością zadowoli repelent w aerozolu. Preparat można wykonać samodzielnie, łącząc dwa produkty:

• 30 kropel olejku waniliowego + 200 ml wody

Całość należy umieścić w butelce atomizerem i stosować w razie potrzeby, pamiętając, by wstrząsnąć butelką przed każdym użyciem. 

Olejek eteryczny waniliowy - aromaterapia

Olejek eteryczny waniliowy ma zmysłowy, ciepły i słodki aromat, którego chyba nie trzeba przedstawiać. Może być stosowany na kilka sposobów - w czasie masażu (rozcieńczony), podczas kąpieli (wymieszany z olejem roślinnym) lub w dyfuzorze aromaterapeutycznym.

Olejek eteryczny waniliowy to jeden z "łatwiejszych" aromatów, ponieważ dobrze komponuje się z innymi nutami zapachowymi. Z czym łączyć?

• cytryna
• bergamotka
• pomarańcza
• neroli
• lawenda
• rumianek
• drzewo sandałowe 

Warto również wykorzystać ulubione olejki z kategorii słodkich, pikantnych lub kwiatowych. 

Kompozycja idealna czy naturalne perfumy?

Olejek eteryczny waniliowy doskonale nadaje się do tworzenia kilkuskładnikowych kompozycji. Choć możliwości jest wiele, a każda z nich może być dobra, warto wypróbować niezawodne mieszanki:

• 6 kropli wanilii + 4 krople bergamotki + 4 krople drzewa sandałowego + 2 krople pomarańczy + 1 kropla olejku kawowego + 1 kropla drzewa cedrowego

• 6 kropli wanilii + 4 krople drzewa sandałowego + 4 krople ylang ylang 

• 4 krople wanilii + 3 krople paczuli + 3 krople drzewa sandałowego + 2 krople grejpfruta + 1 kropla cynamonu 

Co ciekawe, olejki eteryczne wykorzystane do tworzenia kompozycji można również połączyć z olejem nośnikowym (w proporcji 1:4, gdzie na każdą kroplę olejku przypadają cztery krople bazy), uzyskując aromatyczną i trwałą mgiełkę do ciała.  

Wanilia to jeden z tych zapachów, który choć tak znany, nigdy się nie nudzi. Chętnie wykorzystywany przez ekspertów z dziedziny kosmetologii i miłośników aromaterapii, tak naprawdę znajdzie miejsce w każdym domu. W czasie problemów ze zdrowiem, spadków nastroju, podczas aromaterapii i do tworzenia własnych kosmetyków - możliwości można wymieniać bez końca, ale czy naprawdę trzeba? Olejek doskonale broni się sam.