Kofeina — więcej niż pobudzenie. Czy to bezpieczny wybór?

Szybkie tempo życia poniekąd wymusza na nas pobudzenie i koncentrację. Choć pozostawanie w stanie gotowości przez długi czas może szkodzić zdrowiu, to pojedyncze sytuacje nie wyrządzają większych szkód. W kryzysowych momentach nieocenioną pomocą okazuje się kofeina, która zapewnia natychmiastowy efekt i dodaje energii. Substancja ta kojarzy nam się przede wszystkim z ziarnami kawy, ale nie jest to jej jedyne miejsce występowania. Na co ma wpływ kofeina i czy jest bezpieczna?

Kofeina — jak działa?

Kawa, w której zawartość kofeiny jest największa, to drugi najczęściej spożywany napój na świecie. Czemu zawdzięcza swoją rozpoznawalność? Podstawowym działaniem, którego od niej oczekujemy, jest oddziaływanie na ośrodek nerwowy. To właśnie dzięki temu możemy odłożyć sen na później i zająć się naglącymi obowiązkami. 

Kofeina jest wchłaniana w jelicie cienkim, a jej absorpcja jest niemal całkowita. Już po godzinie od spożycia odczuwalne są jej pierwsze efekty. Poza nagłym pobudzeniem wpływa ona również na pamięć i koncentrację, zwiększając wydajność mózgu. Maksymalne skupienie to powód, dla którego po kofeinę tak często sięgają studenci oraz uczniowie. 

Na co działa kofeina?

Kofeina na włosy

O kofeinie warto pomyśleć nie tylko przy goniących terminach, ale także podczas troski o swoje ciało i włosy. Spożycie kofeiny wpływa na cebulki, przyspieszając porost nowych kosmyków i zapobiegając ich wypadaniu. By mówić o widocznych efektach, należy pamiętać o regularnym stosowaniu kosmetyków z kofeiną lub własnoręcznie przygotowanych preparatów z jej użyciem.

Popularnością cieszą się płukanki do skóry głowy z kawy. Jedną łyżkę kawy zalewamy wrzątkiem, a po całkowitym zaparzeniu odsiewamy fusy i dodajemy pół litra zimnej wody, by ostudzić mieszankę. Jak kofeina działa na włosy? Wmasowana w skalp i kosmyki przyniesie im odżywienie i wzmocnienie. Na płukankę muszą jednak uważać blondynki, gdyż może ona delikatnie przyciemniać włosy. 

Kofeina na potencję

Substancja ta może okazać się ratunkiem dla wielu panów, zmagających się z problemami natury seksualnej. Kofeina rozluźnia mięśnie gładkie ciał jamistych, co sprzyja osiągnięciu erekcji i jej utrzymaniu. Tu znaczenie ma przyjmowana dawka — nadmiar kofeiny przynosi odwrotny efekt do pożądanego. 

Kofeina na odchudzanie

Wpływ kofeiny na odchudzanie jest podwójny. Regularne stosowanie pozwala na przyspieszenie przemiany materii, tym samym ułatwiając nam zrzucenie dodatkowych kilogramów. Dodatkowo większe dawki substancji (ok. 300 mg) prowadzą do termogenezy, w której podwyższona temperatura ciała przyczynia się do spalania tkanki tłuszczowej. 

Kofeina powinna być jednak stosowana z umiarem, gdyż jej zbyt wysokie ilości mogą prowadzić do poważnych dolegliwości zdrowotnych.

Badania wykazały, że picie kawy wpływa na układ nerwowy i ciśnienie krwi, które może stanowić zagrożenie dla osób, u których występują choroby serca.

Kofeina — gdzie występuje?

Naturalna substancja o szerokim zastosowaniu jest znana przede wszystkim z ziaren kawy. Nie jest to jednak jedyne miejsce, w którym ją znajdziemy. Jej występowanie szacuje się na ponad 60 roślin. 

 W jakich produktach jest kofeina? Są to m.in.:

• ziarna kakaowca
• yerba mate
• liście herbaty
• owoce guarany
• orzechy kola

Ponadto osoby, które nie chcą lub nie mogą spożywać pożywienia, w którym występuje substancja, mogą skorzystać z alternatywy, jaką są tabletki z kofeiną. 

Kofeina — kiedy brać?

O suplementacji kofeiną warto pomyśleć w sytuacjach wymagających szczególnego skupienia umysłowego. 

Pracownicy biurowi, kierownicy na odpowiedzialnych stanowiskach oraz studenci często decydują się na taką formą wspomagania. To rozwiązanie dla osób, których organizm potrzebuje natychmiastowego pobudzenia i maksymalnej koncentracji. 

Kofeina w tabletkach to także nieodłączny element treningów dla wielu sportowców. Zażycie jej godzinę przed ćwiczeniami pozwala zwiększyć intensywność sesji oraz jej czas trwania. 

Ciało pełne energii jest bardziej odporne na zmęczenie, dzięki czemu efekty treningu często okazują się znacznie lepsze. 

Substancja może pomóc także w odchudzaniu. Kofeina w tabletkach przyspiesza metabolizm i ułatwia spalanie tkanki tłuszczowej, dlatego połączenie jej z regularnymi ćwiczeniami i zbilansowaną dietą daje szansę na szybkie i sprawne pozbycie się kilogramów. 

Kofeina — od ilu lat jest bezpieczna?

Kofeina jest obecna nie tylko w kawie czy energy-drinkach, ale także w popularnej herbacie, która w wielu domach stanowi obowiązkowy dodatek do śniadania.

Czy zatem powinniśmy usunąć ją z jadłospisu naszych pociech? Niekoniecznie. Dopuszczalna dawka kofeiny dla dziecka w wieku 4-6 lat wynosi 45 mg/doba, w przedziale 7-10 lat — 68mg/doba, zaś między 10. a 12. rokiem życia nie należy przekraczać 85 mg a dobę.  

Wpływ kofeiny na dzieci może być silniejszy niżna osoby dorosłe. Filiżanka kawy będzie wykazywać inne właściwości w przypadku spożycia przez osoby dorosłe i inne w przypadku spożycia przez dzieci.

W jakiej formie przyjmować kofeinę?

Kofeina w proszku

Kofeina w proszku to rozwiązanie spotykane szczególnie często u sportowców. Sprawdzi się również u osób, które chcą poczuć pobudzający efekt substancji, a jednocześnie nie przepadają za smakiem kawy czy herbaty.

Dodanie sproszkowanej kofeiny do ulubionego napoju prawie nie zmienia jego smaku, mimo to zapewniając wszystkie efekty, jakie gwarantuje kofeina. 

Kofeina w tabletkach

To jedna z najczęściej stosowanych form substancji. Jak działa kofeina w tabletkach? Zwykle przyjęcie 1-2 tabletek dziennie w pełni zaspokaja nasze potrzeby i przynosi oczekiwane rezultaty. Prosty sposób aplikacji i brak smaku, który występuje w napojach energetycznych lub kawie sprawiły, że tabletki z kofeiną są nieodłącznym wyposażeniem wielu biznesmanów i uczniów. 

Kofeina — ile dziennie? Dawkowanie

Choć kofeina może wywołać pozytywne efekty, należy stosować ją w umiarze.

Nadmiar substancji może prowadzić do poważnych skutków zdrowotnych, takich jak nadpobudliwość, arytmia, bezsenność, drżenie rąk i ból głowy. Ile zatem wynosi maksymalna dawka kofeiny?

Przeciętny, zdrowy człowiek nie powinien spożywać więcej niż 400 mg substancji na dobę. Jedna czarna kawa o pojemności 125 ml zawiera ok. 85 mg, więc by zmieścić się w bezpiecznej granicy, nie należy przekraczać 4 filiżanek kawy dziennie.

Z kolei herbata w takiej samej szklance będzie posiadać zaledwie 32 mg, w związku z czym może okazać się rozsądniejszym rozwiązaniem. 

Jednak dokładna dawka kofeiny uzależniona jest od masy ciała.

W przypadku stosowania suplementów diety, w tym tabletek z kofeiną, konieczne jest stosowanie się do zaleceń producenta. Śmiertelna dawka kofeiny wynosi 150 mg na kilogram ciała, dlatego przedawkowanie skutkujące zgonem zdarza się niezwykle rzadko. Mimo to regularne przyjmowanie większych ilości niż 400 mg dziennie, może spowodować nieodwracalne skutki uboczne. 

Przeciwwskazania do stosowania kofeiny

Kofeina zwiększa insulinooporność, dlatego nie należy jej stosować, gdy zmagamy się z cukrzycą.

Choć według badań podnosi ciśnienie tylko w niewielkim stopniu, osoby z nadciśnieniem powinny skonsultować jej przyjmowanie z lekarzem.

Nie najlepszym pomysłem jest również kofeina w ciąży i podczas karmienia piersią. 

Delikatny organizm dziecka nie jest przystosowany do przyjmowania tak dużych dawek, jakie spożywa matka, dlatego spożywanie substancji może zagrażać zdrowiu, a czasem nawet życiu podopiecznego. 

Część osób wykazuje także nadwrażliwość lub uczulenie na kofeinę — to również jasny sygnał, by nie decydować się na substancję. 

1. https://medlineplus.gov/caffeine.html
2. https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/healthyliving/caffeine