Kwas foliowy czy foliany - czym się różnią, który lepszy?

O kwasie foliowym słyszał każdy, a szczególnie kobiety, które starały się zajść w ciążę lub były w pierwszym bądź drugim trymestrze ciąży. To właśnie kwas foliowy zalecany jest jako sposób na uniknięcie wielu wad rozwojowych płodu. Mniej popularne są natomiast foliany, chociaż w rzeczywistości zarówno one, jak i kwas foliowy to witamina B9. Dokładniej rzecz ujmując, są to dwie różne formy czy też postaci tej samej witaminy. Czy jednak istnieją między nimi istotne dla organizmu różnice? Czy któraś forma jest lepsza?

Czym są foliany?

Jak już wcześniej ustalono, to jedna z form witaminy B9, która jest niezbędnym składnikiem odżywczym. W przyrodzie witamina ta występuje właśnie w postaci folianów. Innymi słowy, foliany to naturalnie występująca witamina B9. Sama nazwa jest nazwą ogólną dla grupy związków pokrewnych o podobnych właściwościach odżywczych. W rzeczywistości zatem aktywna forma witaminy B9 to kwas lewomefoliowy lub 5-metylotetrahydrofolian. W tej postaci bowiem folian trafia do krwiobiegu w organizmie, skąd jest dalej dystrybuowany, by spełniać wiele istotnych funkcji. Między innymi chroni przed chorobami serca, zawałami, a także nowotworami czy zaburzeniami rozwoju płodu.

Czym jest kwas foliowy?

Kwas foliowy tak często zalecany przez lekarzy, ze szczególnym uwzględnieniem położników, to nic innego jak syntetyczna forma witaminy B9 znana także pod nazwą kwas pteroilomonoglutaminowy. To właśnie kwas foliowy jest częściej stosowany w suplementach diety, a także dodawany do wielu produktów spożywczych w celu poprawienia ich wartości odżywczych. Wynika to głównie z faktu, iż przez wiele lat wierzono, że sztucznie stworzony kwas foliowy ma znacznie lepszy wpływ na organizm niż jego naturalny odpowiednik, czyli foliany. Wynikało to głównie z przekonania o większej przyswajalności tego pierwszego. W świetle niedawnych badań odkryto jednak, że kwas foliowy nie jest przekształcany w aktywną formę witaminy B9 w układzie trawiennym, jak ma to miejsce w przypadku folianów. Przemiana ta następuje dopiero w wątrobie, co oznacza, że sam proces jest znacznie wolniejszy i mniej wydajny. Co więcej, może to prowadzić do problemów z całkowitym metabolizowaniem nawet niewielkich dawek kwasu foliowego. To z kolei prowadzi do ryzyka odkładania się kwasu foliowego w organizmie i związanych z tym konsekwencji, czyli utajenia niedoboru witaminy B12 oraz z ryzykiem zachorowania na nowotwór.

Najzdrowsze źródło witaminy B9

Mając na uwadze wszystkie powyższe informacje, jednoznacznie można określić, że to, co niegdyś stanowiło o przewadze kwasu foliowego nad folianami, było jedynie błędem czy też niedostateczną wiedzą naukowców. Kwas foliowy jest bez wątpienia tańszym odpowiednikiem witaminy B9, jednak jego popularność nie do końca jest uzasadniona. Foliany jako naturalna postać witaminy B9 nie tylko przyswajają się łatwiej i szybciej, ale też zapobiegają powstawaniu nadwyżek w organizmu. Przedawkowanie folianów nie jest tym samym możliwe, jak ma to miejsce w przypadku kwasu foliowego. Czy jednak warto w ogóle sięgać po kwas foliowy? Z pewnością można z niego korzystać w sytuacjach stwierdzonego niedoboru, bo choć przyswaja się dłużej, to suplementy diety zawierają takie jego ilości, które umożliwiają przywrócenie prawidłowego poziomu witaminy B9 w organizmie. Jednakże najbardziej pożądanym krokiem jest dostarczenie w swojej diecie wystarczającej ilości folianów, które przyswajają się lepiej i w całości, nie obciążają wątroby i nie prowadzą do powstawania w organizmie niebezpiecznych dla zdrowia nadwyżek.

W czym szukać folianów, aby odpowiednio zbilansować dietę? Nazwa \"folian\" swoją genezę ma w łacińskim \"folium\", który oznacza \"liść\". W liściach znajduje się najwięcej folianów, a dokładnie - w zielonych warzywach liściastych takich jak szpinak, brukselka czy sałata. Duże ilości folianów można również znaleźć w awokado, szparagach czy kalafiorze. Są to tym samym warzywa łatwo dostępne na polskim rynku, które nie tylko urozmaicą dietę, ale też dostarczą organizmowi niezbędnej mu do prawidłowego funkcjonowania witaminy B9.